Mohammad Ali oo magaciisii asalka ahaa Cassius Marcellus Clay, Jr. wuxuu dhashay Janaayo 17, 1942, wuxuu ku dhashay magaalada Louisville, gobolka Kentucky dalka mareykanka, wuxuu ahaa feeryahan xirfadle Mareykan ah iyo u dhaqdhaqaaqe arrimaha bulshada.
Cali waxa uu ahaa feeryahankii ugu horeeyay ee ku guulaysta horyaalka miisaanka culus ee aduunka saddex jeer oo kala duwan, wuxuu si guul leh u difaacay horyaalkan 19 jeer.
Cassius Marcellus Clay, Jr. wuxuu ku koray Koonfurta Ameerika wakhti tas hiilaadka dadweynaha uu kala soocanyahay, abihii Cassius Marcellus Clay, Sr. wuxuu u shaqeynayey xaas iyo laba wiil isagoo rinjiyeynaya boodhadh iyo calaamado, hooyadiis Odessa Grady Kalaaywaxay aheyd mid guriga ka shaqeysa.
Bilowgii xirfaddiisa
Markii Kalaayuu ahaa 12 sano jir, wuxuu bilaabay feerka, ka dib markii uu ka soo gudbay darajooyinka hiwaayadda, wuxuu ku guuleystay bilad dahab ah qeybta 175-pound ee Ciyaaraha Olombikada 1960 ee la dhacay Rome wuxuuna bilaabay shaqo xirfadeed iyada oo ay hogaaminayaan Kooxda Sponsoring Group ee Louisville oo ahaa urur ka kooban 11 nin oo caddaan ah oo taajir ah.
Febraayo 25, 1964, Kalaay wuxuu la tartamay Sonny Liston horyaalka miisaanka culus ee adduunka, Liston waxaa loo tixgalin jiray inuu ahaa kii loogu cabsida badnaa, feeryahankii ugu awoodda badnaa waagiisii. Kalaay wuxuu ahaa mid la yasayey.
Laakiin mid ka mid ah lama filaankii ugu yaabka badnaa ee taariikhda isboortiga, Liston wuxuu fariistay geeskiisa lix wareeg ka dib, Kalaay wuxuu noqday horyaalka cusub, laba maalmood ka dib Kalaay wuxuu mar kale ka nixiyey aasaaskii feerka isagoo ku dhawaaqay inuu aqbalay ururkii Nation of Islam.
March 6, 1964, wuxuu qaatay magaca Muhammad Ali, kaas oo uu u bixiyay lataliyihiisii ruuxiga ahaa Nation of Islam Elijah Muhammad.
Saddexdii sano ee xigtay, Cali waxa uu u talinayay feerka si aad u wanaagsan oo qurux badan sida dagaalyahan kasta oo waligiis soo maray, bishii Maajo 25, 1965, ciyaar labaad oo uu ka hortagay Liston, wuxuu hantayxay guushii wareega koowaad.
Wuxuu guulo ka gaaray feeryahanada kala ah Floyd Patterson, George Chuvalo, Henry Cooper, Brian London, iyo Karl Mildenberger, Noofambar 14, 1966 Cali wuxuu la dagaallamay Cleveland Williams, Saddexdii wareeg, Cali waxa riday in ka badan 100 feer, waxaana lagu dhuftay wadar ahaan saddex jeer., Cali ayaana wareegii seddaxaad guuleystay.
Diidmadiisii dagaalkii Vietnam
Abriil 28, 1967 isaga oo tixraacaya caqiidadiisa diimeed, Cali wuxuu diiday inuu la galo Ciidanka Maraykanka dagaalkii Vietnam, dad badan oo Maraykan ah ayaa si adag u cambaareeyay mawqifka Cali, in kasta oo mid ka mid ah difaacayaashii ugu horreeyay ee Cali uu ahaa baahiyihii ciyaaraha ee Howard Cosell kaasoo tabin jiray oo ammaanay feeryahanka tan iyo bilowgii xirfaddiisa Cassius Clay.
Mawqifka Cali waxa uu ahaa mid muran badan dhaliyay sababtoo ah waxa ay ku soo beegantay xilli inta badan dadka Maraykanku ay weli taageersanaayeen dagaalkii Koonfur-bari Aasiya.
Xukunkii lagu riday
Cali waa laga xayuubiyay horyaalnimadiisii, waxaana laga reebay in uu dagaallamo guddi kasta oo ka tirsan maamullada ciyaaraha ee dalka Mareykanka muddo saddex sano iyo bar ah, intaa waxaa dheer, waxaa lagu soo oogay dambii.
June 20, 1967 waxaa lagu xukumay inuu diiday galitaanka ciidamada qalabka sida ee Mareykanka waxaana lagu xukumay shan sano oo xabsi ah, in kasta oo uu dammaanad xor ku ahaa, afar sano ayaa ka soo wareegtay ka hor inta aan xukunkiisa si wada jir ah ay Maxkamadda Sare ee Maraykanku u burinin.
Ku noqoshadii feerka
Oktoobar 1970kii, Cali waxaa loo oggolaaday inuu ku soo laabto feerka, laakiin xirfaddiisa ayaa meesha ka baxday, Cali waxa uu ku adkaaday labadiisii dagaal ee ugu horeeyay ee soo laabashadiisii wuxuu ka guulaystay Jerry Quarry iyo Oscar Bonavena.
Kadib, 8-dii Maarso, 1971, wuxuu la tartamay Joe Frazier oo qaaday horyaalnimada miisaanka culus intii uu Cali ka maqnaa garoonka Waxa uu ahaa dagaal taariikhi ahaa “Dagaalka qarniga.”, Frazier ayaa ku guulaystay go’aan loo dhan yahay wareegii 15.
Ka dib guuldaradii uu kala kulmay Frazier, Cali wuxuu ku guuleystay 10 dagaal oo xiriir ah, 8 ka mid ah wuxuu la kulmay kooxo heer caalami ah, dabadeed, March 31, 1973 feeryahan yar oo la yaqaan oo la odhan jiray Ken Norton ayaa jebiyey daanka Cali wareegii labaad isaga oo dagaalamayey ilaa 12 wareeg.
Ali ayaa ka badiyay Norton ciyaar ku celis aheyd, intaa ka dib waxa uu mar labaad la dagaalamay Joe Frazier waxa uuna ku guuleystey go’aan loo dhan yahay wareegii 12, marka loo eego dhinaca farsamada, feerkii labaad ee Ali vs Fazier waxay u badan tahay inuu ahaa waxqabadkii ugu wacnaa Cali ee garoonka ka dib markii uu kusoo noqday feerka.
Oktoobar 30, 1974, Cali wuxuu la tartamay George Foreman oo Meesha ka saarey Frazier 1973 si uu u noqdo horyaalka miisaanka culus ee adduunka, dagaalka (oo Cali loo yaqaan “Rumble in the Jungle”) ayaa ka dhacay meel aan macquul ahayn oo xilligaa loo yaqaanay Zaire (hadda Jamhuuriyadda Dimuqraadiga ah ee Congo).
Cali waxa ay dadka reer Zairi ku qaabileen sida halyey guulaysta, waxa uuna ka qaatay qaybtiisa wuxuuu wareeggii sideedaad ku garaacay Foreman si uu u hanto horyaalka miisaanka culus, dagaalkan ayuu Cali adeegsaday xeelad uu isticmaali jiray Feeryahankii hore ee Archie Moore.
Istaraatiijiyadu waxay ahayd, halkii uu ku wareegi lahaa riingaha, Cali wuxuu doortay inuu u dagaalamo wakhti dheer oo uu dib ugu soo laabto xadhkaha si uu uga fogaado dharbaaxo badan oo ku dhacdo.
30-kii bilood ee xigay, waxay ahaayeen markii ugu sarraysay caannimadiisa horyaalnimada, Cali waxa uu sagaal jeer ku dagaalamay dagaallo u muuqday in uu ahaa feeryahan geesinnimo leh balse uu yahay feeryahan hoos u dhac ku yimid.
Falalka ugu caansan ayaa dhacay Oktoobar 1, 1975, markii Ali iyo Joe Frazier ay ku kulmeen Filibiin goob 6 mayl (9.5 km) ka baxsan magaalada Manila caasimadda filibiin, si ay u galaan dagaal mar saddexaad ah, waxa ay dad badani u arkeen abaal marintii ugu waynayd ee abid soo marta (“Thrilla in Manila”), waxa lagu dhawaaqay Ali guushiisii markii Frazier uu joojiyay dagaalkii 14 wareeg oo naxariis darro ah ka dib.
Bandhigyadii ugu dambeeyay ee xirfadda giraanta ee Cali waxay ahaayeen kuwo murugo leh, sannadkii 1978-kii waxa magaciisii ku lumiyay feedhyahan cusub oo haystay billad dahab ah oo Olombikada ahoo la oran jiray Leon Spinks.
Todoba bilood ka dib Cali waxa uu dib u hantay horyaalka isagoo 15 wareeg kaga adkaaday Spinks, dabadeed waxa uu ka fadhiistay feerka laakin laba sano ka dib waxa uu sameeyay soo laabasho aan wanaagsanayn, waxana uu la kulmay garaacid aad u xun oo uu kala kulmay Larry Holmes markii uu feedhku istaagay 11 wareeg ka dib.
Tartankii riingaha ee ugu dambeeyay xirfadda Cali waxa uu ahaa khasaare ka dib go’aan la isku raacay oo uu guulaystay Trevor Berbick 1981kii.
Sanadihii dambe
Cali sannadihii dambe waxaa lagu asteeyay hoos u dhac xagga jirka ahhaawac maskaxdiisa soo gaaray oo ay sababeen jugtii madaxa ayaa keentay in hadalka uu xumaao{dhawaqa oo ka xumaada}, dhaqdhaqaaqa oo yaraado iyo calaamadaha kale ee xanuunka Parkinson syndrome.
Aragtida Cali ee diintu waxay sidoo kale soo korodhay waqti ka dib, bartamihii 1970-meeyadii waxa uu bilaabay in uu si dhab ah u barto Qur’aanka oo uu u jeestay Islaamka sunniga ah.
Sannadkii 1996-kii Ali waxa loo doortay inuu shido ololka Olombikada bilawga ciyaaraha Olombikada XXVI ee ka dhacay Atlanta, Georgia. dareenka niyad wanaaga ah ee la socday muuqaalkiisa ayaa xaqiijiyay inuu yahay mid ka mid ah ciyaartoyda loogu jecel yahay adduunka.
Muddadii riwaayadda ahayd ee noloshiisa intii u dhaxaysay 1964 ilaa 1974 waxa soo bandhigay filimkii Ali (2001), kaas oo Will Smith uu ku jilay feedhyahanm sheekadiisa nololeed waxaa looga sheekeeyay filimkii dukumentiga ahaa ee I am Ali (2014), kaas oo ay ku jiraan cajalado cod ah oo uu sameeyay intii uu ku jiray xirfadiisa iyo waraysiyo uu la yeeshay saaxiibadiisa.
Waxa kale oo uu ahaa mawduuca dukumeentiyada What’s My Name (2019) iyo Muhammad Ali (2021), oo kan dambe uu agaasime ka ahaa Ken Burns, Cali waxa uu sannadkii 1990-kii ka mid ahaa kooxdii daah furka u ahayd Feedhka caalamiga ah, sannadkii 2005-tiina waxa la guddoonsiiyey Biladda Xorriyadda ee Madaxweynaha.
Qoyskiisa
Cali wuxuu guursaday afar jeer, wuxuuna dhalay toddoba hablood iyo laba wiil, xaaskiisii ugu horeysay oo la oran jiray Sonji Roi Waxay is guursadeen qiyaastii 1964, waxaana la furay January 1966 ka dib khilaaf dhanka diinta oo soo dhexgalay.
Agoosto 17, 1967, Cali wuxuu guursaday Belinda Boyd, waxay ka dhalatay qoys reer Chicago ah oo qaadatay Nation Of Islam, waxay markii dambe magaceeda u bedeshay Khalilah Ali, in kasta oo ay saaxiibo iyo qoys hore ugu yeedhi jireen Belinda.
Xagaagii 1977kii, guurkiisii labaad waxa uu ku dhamaaday furiin, wuxuuna guursaday jilaa iyo model Veronica Porché Waqtiga guurkooda waxay lahaayeen gabadh, sannadkii 1986-kii, Cali iyo Porché ayaa kala tagay.
Ali waxa uu guursaday xaaskiisa afraad, Lonnie sannadkii 1986 waxay isku dhaleen wiilkooda Asaad Amiin, mid ka mid ah gabdhihiisa, Laila Ali ayaa sii waday xirfadda feerka iyada oo aan laga badin 24 feer intii u dhaxaysay 1999 iyo 2007 iyada oo qabsatay tiro koobab ah fasallo miisaan oo kala duwan.
Geeridiisa
Wuxuu ku dhintay magaalada Scottsdale, gobolka Arizona bishii Juun 3, 2016.
Xaqiiqooyin
Magaciisa saxda ah | Cassius Marcellus Clay, Jr. |
Wuxuu dhashay | January 17, 1942, Magaalada Louisville, Kentucky, United States |
Jinsiyadiisii | Ameerikaan |
magacyadii lagu naaneesi jirey | The Louisville Lip, The Greatest |
Magaca hooyadii | Odessa Grady Clay |
Aabihii | Cassius Marcellus Clay Sr. |
walaaladii | Waxaa la dhashay hal wiil oo lagu magacaabo Rahman Ali |
Diintiisa | Islam |
Xaasaskiisii | Wuxuu guursaday afar xaas oo kala ahaa: Sonji Roi, Belinda Boyd, Veronica Porché, Lonnie |
Caruurtiisa | Wuxuu dhalay labo wiil iyo todoba gabdhood |
xirfaddiisii | feeryahan |
Ciyaartiisii ugu horeysay | October 29, 1960 ayuu la feertamay Tunney Hunsaker |
Ciyaartii ugu dambeysay | December 11, 1981 ayuu la feertamay Trevor Berbick |
Tababarihiisii | Angelo Dundee |
Guulihii iyo guuldaradii | waxa uu dagaalamay 61 jeer, 56 guul iyo 5 guul daro ah |
Waxbarashadiisii | Waxa uu wax ka dhigtay Louisville Central High School. |
geeridiisa | Wuxuu geeriyooday Juun 3, 2016, Scottsdale, Arizona, Mareykanka. |
XIGASHO: https://www.britannica.com/biography/Muhammad-Ali-boxer
Discover more from Taariikh24
Subscribe to get the latest posts sent to your email.